Photo: © the Jane Goodall Institute/By Derek Bryceson
In 1944 werd de tienjarige Jane Goodall verliefd op de natuur. Thuis tussen de bomen en verloren in de verhalen van Jane en Tarzan, droomde de vrouw die de lang gekoesterde opvattingen van de mensheid over het dierenrijk zou afbrokkelen, van haar toekomst.
Haar hoop was puur, maar niet eenvoudig. Ze wilde naar Afrika, leven met wilde dieren en er boeken over schrijven. Dit was bijna acht decennia geleden, de wereld was in oorlog, en haar visie was een abrupte afwijking van het pad dat de maatschappij voor haar had uitgestippeld.
“Iedereen lachte me uit. We hadden weinig geld, niemand deed dat, en ik was nog maar een meisje. ‘Droom over iets wat je kunt bereiken,’ zeiden ze. Maar mijn moeder niet: ‘Als je zoiets wilt doen, moet je heel hard werken, elke kans aangrijpen, en als je niet opgeeft, vind je hopelijk een manier’,” legt Dr. Jane Goodall, oprichtster van het Jane Goodall Instituut (JGI) en VN-boodschapper van de vrede, uit.
Jane deed meer dan alleen haar weg vinden. De wereldberoemde natuurbeschermster sloeg een pad in, veranderde de manier waarop we over dieren denken en inspireerde miljoenen door haar onvermoeibare inspanningen om onze planeet en alle soorten die haar thuis noemen te beschermen.
Of het nu geluk of het lot was, Jane kreeg haar eerste kans op haar droom toen ze 23 jaar oud was en de Keniaans-Britse paleoantropoloog Dr. Louis Leakey ontmoette. Het was Louis die Jane drie jaar later naar het Gombe Stream National Park in Tanzania zou sturen om wilde chimpansees te bestuderen. Jane’s gebrek aan een universitaire opleiding werd haar kracht. Louis geloofde dat dit haar in staat zou stellen de studie met een open en onbevooroordeelde geest te benaderen.
Tijdens de eerste maanden dat ze de chimpanseepopulatie in het park volgde en observeerde, ontmoette Jane een ander uiterst invloedrijk mannetje in haar leven, die ze uiteindelijk David Grijsbaard noemde. Toen David, de eerste chimpansee die haar aanwezigheid accepteerde, gereedschap maakte en gebruikte om naar termieten te vissen, begon alles langzaam te veranderen.
“De eerste kritiek [op mijn werk] betrof het geven van namen aan chimpansees en het praten over hun persoonlijkheid, geest en emoties. Het was een uitdaging voor de reductionistische kijk op dieren in die tijd. Het gebruik van gereedschap – dat was ook iets wat de wetenschap niet wilde geloven.”
Ondanks het verzet van de wetenschappelijke gemeenschap en de uitdagingen waarmee ze werd geconfronteerd toen ze haar bevindingen deelde, gaf Jane nooit de hoop op en bleef ze onwrikbaar vasthouden aan wat ze wist dat waar was.
“Ik wilde nooit wetenschapper worden (hoewel ik erg blij ben dat ik ben gepromoveerd). Ik wist gewoon dat de professoren het mis hadden. Door mijn tijd met mijn hond Rusty had ik geleerd dat wij mensen niet de enige wezens op de planeet waren met persoonlijkheid, verstand en emoties. Dat we deel uitmaken van, en niet gescheiden zijn van, de rest van het dierenrijk. Een voor een, door de jaren heen, is bijna alles waarvan men ooit dacht dat het ons uniek maakte, onwaar gebleken.”
Haar baanbrekende observaties leidden er echter toe dat National Geographic haar werk ging financieren en de Nederlandse filmmaker Hugo van Lawick stuurde om alles uit de eerste hand vast te leggen. In de volgende jaren zou Jane haar doctoraat behalen aan de Universiteit van Cambridge en de volgende twee decennia haar Afrikaanse droom voortzetten. Maar de wereld veranderde en Jane dacht na over hoe ze het meeste effect kon sorteren.
In 1977 richtte zij het JGI op, een organisatie die werd opgericht om haar missie te bevorderen: het ondersteunen van onderzoek, onderwijs en behoud van wilde dieren, en het bevorderen van geïnformeerde en meelevende actie om het milieu voor alle levende wezens op aarde te verbeteren.
“Het was op een conferentie in 1986 waar ik hoorde hoe bossen werden vernietigd en het aantal chimpansees afnam. Ik realiseerde me dat zoveel mensen in Afrika wanhopig arm waren en het milieu vernietigden om te overleven [d.w.z. bomen kappen om geld te verdienen met houtskool, of meer land vrijmaken voor het verbouwen van voedsel]. Dit deed me beseffen dat ik Gombe moest verlaten en moest doen wat ik kon om de situatie te helpen.”
Dit bewustzijn leidde tot TACARE, het holistische programma van het JGI om het leven van mensen in armoede te verbeteren zodat zij partners worden in natuurbehoud. In 1994 werd Roots & Shoots geboren, een programma met wereldwijd bereik dat jongeren betrekt bij projecten die de wereld beschermen en verbeteren.
In de loop der jaren is Jane de belichaming geworden van wat het betekent om je leven echt te wijden aan een zaak waarin je gelooft en zij herinnert ons eraan dat we allemaal een verschil kunnen maken.
“Ieder van ons heeft elke dag een impact. Tijdens het stemmen, reizen, eten en consumeren. We moeten allemaal collectief nadenken voordat we een nieuw product kopen: is dit object duurzaam geproduceerd? Is het geproduceerd met respect voor de natuur, voor de mens?
“Beauty Disrupted speelt een rol in de actuele golf van bedrijven die hierover hebben nagedacht en er in hun core business rekening mee hebben gehouden. Ik vond het geweldig om te horen dat hun zepen en shampoos stevig en plasticvrij zijn, dat ze veganistisch zijn en niet op dieren zijn getest, en dat ze worden geproduceerd met 100% hernieuwbare energie.
Het was niet alleen de ethiek achter het product, maar ook de kwaliteit die voor Jane opviel. “Toen ik de gerecyclede FSC-gecertificeerde kartonnen doos opende, werd ik meteen gegrepen door de delicate geur van bloemen, die me voor een moment meenam naar de natuur, waar ik het gelukkigst ben. En tot slot waren de producten zelf heerlijk om te gebruiken.”
Jane’s eerste ervaring met de producten van Beauty Disrupted was de Amazonian Armour collectie van beauty bars. Elke bar is geparfumeerd met hints van jasmijn, oranjebloesem, frangipani bloem en vanille, om gebruikers mee te nemen op een aromatische reis naar de jungle. Ten minste tien procent van de opbrengst van de wereldwijde verkoop van deze collectie zal worden gedoneerd aan JGI.
Jane zet al tientallen jaren mensen in beweging voor het goede. Ze reist 300 dagen per jaar om toespraken te houden en wereld- en zakenleiders te ontmoeten om het bewustzijn te vergroten en te vechten voor de planeet en haar dieren. COVID 19 maakte daar een abrupt einde aan, waardoor de fervente reiziger 2,5 jaar aan de grond bleef. In die tijd is ze echter nooit gestopt met haar missie.
“The pandemic taught me how I could reach millions more people via video, zoom, skype and so on – far more people than when I was traveling 300 days a year.”
De VN-boodschapper van de vrede blijft een dagelijkse impact hebben op mensen over de hele wereld en in een tijd waarin mensen hun hoop verliezen, herinnert zij ons eraan dat hoop actie is.
“Ik zie de mensheid als aan de mond van een zeer lange, zeer donkere tunnel. Helemaal aan het einde schijnt een kleine ster – dat is hoop. Het heeft geen zin om aan de mond van de tunnel te zitten en te hopen dat de ster snel naar ons toe komt. We moeten onze mouwen opstropen en over alle obstakels die tussen ons en de ster liggen heen klimmen, er onderdoor kruipen en ons een weg banen. En dat zelfs de kleinste stap naar die ster een impact kan hebben”
“Vergeet niet dat je elke dag dat je leeft een verschil maakt, en je kunt kiezen wat voor verschil je maakt. Als miljoenen mensen elke dag zelfs maar kleine ethische keuzes maken, zal dat de wereld veranderen.”
Karryn Miller is a native of Auckland, New Zealand, for whom “home” has also meant Tokyo, Hanoi, Mumbai, Seoul, and Washington, DC. As a hotel public relations consultant with a passion for travel, she has also published pieces in dozens of travel books, magazines, and newspapers around the world. Most recently, together with a global collective of mothers, she co-authored the book Mother Wild, and launched a series of wellness retreats. In 2021 Karryn relocated with her family to the second snowiest city in the world, Sapporo, on the island of Hokkaido in northern Japan.
